موانع اندیشه‌ورزی اجتماعی در میان اصحاب جامعه‌شناسی ایران

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم

چکیده

تفکر و اندیشیدن یا به تعبیری اندیشه‌ورزی، هر نوع فعالیت فکری و عقلی است که درصدد حل یک مسئله یا وضعیت چالش‌برانگیز باشد و یا بخواهد وضعیت موجود را به وضعیت روشن و مطلوبی برساند. اهمیت اندیشه‌ورزی اجتماعی در این واقعیت نهفته است که بدون اندیشه‌ورزی و معرفت‌اندیشی اجتماعی، امکان حل مسائل و چالش‌ها اجتماعی وجود ندارد و رسالت جامعه‌شناسی نیز به سرانجام نمی‌رسد. با استفاده از تحلیل عقلی و نظری و بر اساس مصادیق حاصل از مشاهدات و تجربیات نویسندگان، به بررسی موضوع پژوهش پرداخته شده است. تاکید اساسی مقاله بر این نکته است که شرط بنیادی اندیشه‌ورزی، عقلانیت خود بنیاد است که تحقق این عقلانیت نیازمند آزادی و رهایی از قیمومت و سلطه مواردی است که این عقلانیت خود بنیاد را در معرض تهدید قرار می‌دهد. این موارد تحکم آمیز بیش از آنکه کلان مقیاس باشند، خرد مقیاس‌اند و منبع این قیمومت و سلطه‌ای که عقلانیت خود بنیاد را تهدید می‌کند بیشتر جنبه‌ای درون‌ذهنی دارد و مربوط به الگوهای ارزشی و هنجاری است که در زندگی فردی و اجتماعی اصحاب جامعه‌شناسی وجود دارد و سایه‌ی تحکم خود را بر فضای اندیشه‌ی حوزه‌ی جامعه شناسی گسترانیده است. مصادیق این قیمومت و سلطه عبارتند از: «روزمرگی»، «نبود اندیشه‌ی مسئله‌محور»، «خودداری از تحلیل نظری»، «ضعف در زمینه‌ی نقد تولیدات جامعه‌شناختی» و « ارجاع به منابع به مثابه‌ی فضیلت».

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Obstacles of Social Thinking among Iranian Sociologists

نویسنده [English]

  • Farhad Bayani
Institute for Social and Cultural Studies
چکیده [English]

Obstacles of Social Thinking among Iranian Sociologists
Thinking is any intellectual activities to solve a problem, challenging situation or improve exist situation. The important of social thinking is without that there is no possibility of solving social challenges also sociology can’t access to its prophecy. The analysis of article is based on theoretical analysis, observations and experiences of author. Main emphasize in the article is that basic condition of thinking is self-founded rationality and essential precondition to access this, is release from any domination which is threatened that. These dominations are micro-scale rather than macro-scale and they are mental and related to values and normative patterns which are exist in life of Iranian sociologists. These dominations limited the possibility of social thinking among them. Examples of these dominations and limitations are routinizing, lack of problem-focused thinking, abstain of theoretical analysis, lack of production sociological review and refer to references as virtue.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Thinking
  • Routinizing
  • Problem-focused thinking
  • Social Knowledge
  • Theoretical review