بررسی سیاست‌های حزب توده در رابطه با حوادث سال‌های 1327 تا 1332

نوع مقاله : علمی تخصصی

نویسندگان

1 کارشنای پژوهش

2 کارشناس

چکیده

حمله­ی متّفقین به ایران در شهریور 1320 منجر به سقوط رضا خان و عفو عمومی زندانیان سیاسی شد و آغازگر دوره­ای از فعالیت آزاد سیاسی و حزبی در ایران گردید. بخشی از گروه 53 نفر همراه با چند تن از کمونیست­های قدیمی و چهره­های ملی حزب توده را تأسیس کردند. در سال دوم تأسیس خود نمایندگانی را به مجلس چهاردهم فرستاد. با تأیید درخواست امتیاز نفت شمال توسط دولت شوروی با مصدق سرشاخ شد و رابطه­ی پر فراز و نشیبی را با مصدق آغاز کرد. این حزب همزمان با تشکیل فرقه­ی دموکرات آذربایجان و جمهوری کردستان به اوج قدرت خود رسید؛ ولی با شکست حرکت­های مذکور و انشعاب داخلی در 1326 و غیرعلنی شدن حزب در 1327 و فرار برخی از رهبران دچار شکست سختی شد. حزب توده با تأسیس جبهۀ ملی و شکل­گیری نهضت ملی کردن نفت در مجلس فعالیتش را گسترده­تر نمود؛ اما نتوانست وجود حزب دیگری را که مدعی اهداف ملی باشد، تحمل کند؛ بنابراین رفتار­های تعارض­آمیزی را با جبهه­ی ملی در پیش گرفت. در دورۀ نخست­وزیری مصدق، کارکرد وی رضایت حزب را به دست نیاورد. بنابراین مورد آماج حملات حزب قرار گرفت تا اینکه سیاست حزب با جریان 30 تیر 1331 تغییر یافت. حزب توده اگرچه از بزرگترین احزاب ایران به شمار می­آمد، در اواخر حکومت مصدق به طرفداری از وی پرداخت؛ اما نتوانست در کودتای 28 مرداد1332عکس­العمل خاصی از خود نشان دهد و در طی چند سال از هم پاشیده شد.
 
 
کلید واژگان: حزب توده، مصدق، جبهه­ی ملی، نفت، کودتای 28 مرداد .

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the policies of Tudeh Party regarding the events of 1327s to 1332

نویسندگان [English]

  • سجاد جلیلیان 1
  • بهرام قنبری 2
1 کارشنای پژوهش
2
چکیده [English]

 
Abstract
 
Tudeh party was founded by part of a group of 53 individuals with some of the primitive communists and national figures. With confirmation of privilege of North Oil by Soviet government, it entered in a dispute with Dr. Mosaddegh and started an enemy relationship with him. Simultaneously with the forming of Democratic Party of Azerbaijan and Kurdistan Republic, this party reached to its high power; but faced with a hard defeating by the failure of abovementioned movements and the local division in 1326 and with the Party became closed in 1327 and escape of some leaders. With the establishment of National Front and forming Oil Nationalization movement, Tudeh Party had developed its activity in parliament ; but it couldn't stand the existence of another Party who was the claimant of national goals, therefore started some conflicting behaviors with National Front. In the prime minister period of Dr. Mosaddegh, his performance didn't satisfy the Party. So, he became a target of Party attacks until the policy of the Party had been changed by the stream of 30 Tir 1331. Although Tudeh Party was one of the biggest Parties of Iran, it began to support Dr. Mosaddegh in his last days of governorship, but it couldn't show a particular reaction in the coup of 28 Mordad 1332 and was disintegrated during few years.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Words : Tudeh Party
  • Dr. Mosaddegh
  • National Front
  • Oil
  • Coup of 28 Mordad