روش پژوهش و آموزش در جغرافیای تاریخی از منظر دانش تاریخ

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

مدرس مدعو/ گروه تاریخ/ دانشکده ادبیات و علوم انسانی/ دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

جغرافیای تاریخی اصطلاحی است که در دو دانش جغرافیا و تاریخ به کار می رود اما جغرافی‌دانان و مورخان تلقی یکسان از آن ندارند. پژوهشگران عرصه جغرافیا با توجه به تعریف خود از جغرافیای تاریخی مشغول انجام تحقیقاتی هستند که از حیث موضوع، هدف و نتیجه با آنچه مورخان از جغرافیای تاریخی انتظار دارند بسیار متفاوت است. مبانی نظری و روش-شناسی پژوهش در جغرافیای تاریخی برای جغرافی‌دانان امری واضح است، در حالی که مورخان با وجود پژوهش و آموزش در این حوزه مطالعاتی، درگیر آنارشی روشی هستند؛ به گونه‌ای که بسیاری از تحقیقاتی که نام جغرافیای تاریخی را بر خود نهاده اند در شمار تاریخ محلی محسوب می‌شوند. مسأله پژوهش پیش‌رو بازتعریف جغرافیای تاریخی بر مبنای تلقی مورخان و مقایسه میان‌رشته‌ای آن با تلقی جغرافی‌دانان از این حوزه معرفتی است تا بر این اساس بتوان یک روش پژوهش و آموزش منسجم جغرافیای تاریخی از منظر دانش تاریخ ارائه داد. این مقاله کوشیده است با روش تحلیلی، یک چهارچوب نظری معین برای حوزه مطالعاتی جغرافیای تاریخی در رشته تاریخ تبیین و پیشنهاد نماید. نتیجه این بررسی نشان می‌دهد که با عنایت به پژوهش‌هایی که در حوزه دانش تاریخی به نگارش درآمده‌اند و عنوان جغرافیای تاریخی بر خود نهاده‌اند؛ می‌توان آن‌ها را به دو سطح «توصیفی» و «تحلیلی» تقسیم نمود و روش تحقیق و تدریس در هریک از گونه‌های مزبور را صورت‌بندی کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Methodology in Historical Geography from the Perspective of History

نویسنده [English]

  • Ghasem Gharib
Adjunct professor/ History Department/ Dr Ali Shariati Faculty of Letters and Humanities/ Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Historical geography is a common term among geographers and historians that does not have the same definition. Geographers, according to their own definition of historical geography, carry out research on which subject, purpose and outcome are different from what the historians expect. Theoretical foundations and geopolitical methodology are clear for geographers, while historians have an anarchy in the same domain in terms of definition and methodology. Therefore, many of the research that holds the title of historical geography are in fact local history. This article seeks to provide a clear definition of historical geography, so that it can propose a research method for it. Historical geography in the history can be investigated at two levels of descriptive and analytical. At the first level, the subject of research is the study of developments in political boundaries over time and reestablishment of human geography in the past. While old-fashioned geographic research focused only on natural geography in past times and human settlements. At the analytical level, historical geography includes examining how geographic conditions affect the human development of the past.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Historical Geography
  • Methodology
  • Descriptive Historical Geography
  • Analytical Historical Geography