دریافت‌هایی نو درباره‌ بیتی از حافظ بر اساس نظریه‌ صورتگرایان روس

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسندگان

1 مدیر گروه علوم انسانی

2 پژوهشگر تامین اجتماعی

چکیده

شعر حافظ به سبب ویژگی‌های خاص ساختاری‌ و تنیدگی منحصر به فرد واژگانی‌اش برای هر خواننده‌ای همیشه تازه و شاداب جلوه می‌کند؛ منشوری است که از هر طرف که خواننده به آن بنگرد به خواننده نگریسته و در یک کلام بازتاب همیشه بیدار تحولات روح آدمی است. آن چه برای حافظ بیش از هر چیز دیگری اهمیت دارد شاعری است، با تمام لوازم و امکانات و در نهایت دغدغه‌هایش. این نگرش به شعر در کنار تسلط مثال زدنی او به زیر و بم و فنون بلاغی، شعر او را گاهی تا حد اعجاز پیش می‌برد؛ گواه این مدعا نکته‌های نغزی است که بعد از قریب به هفتصد سال همچنان از شعر او حاصل می‌شود. در این میان آن‌گونه که شایسته‌ی نام حافظ است به مباحث زیبایی‌شناختی شعر او پرداخته نشده است. با توجه به نگرش ویژه‌ی فرمالیست‌های روسی به مقوله‌ی «شکل» در آثار ادبی و بررسی وجوه هنری یک اثر ادبی از این رهگذار و البته توجه خاص حافظ به شکل و ساختار خلق غزلیاتش، نویسنده‌ی این مقاله با روش تحلیل محتوایی بیت:
«مرغ کم حوصله را گو غم خود خور که بر او رحم آن کس که نهد دام چه خواهد بودن»
را با تکیه بر آرای صورت‌گرایان روسی بررسی کرده و این نتیجه به دست آمده که اگرچه از دیدگاه فرمالیسم‌ها «صورت» یک قطعه‌ی ادبی در کانون توجه قرار داد، اما توجه به ظرایف این شیوه در درک و انتقال مفهوم یک شعر می‌تواند کمک شایانی به خواننده داشته باشد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

New Understandings about a selected Verse of Hafez based on Russian Structuralism Approach

نویسنده [English]

  • Davood Ramazani Parsa 2
1
2 Researcher,
چکیده [English]

Hafez’s Poetry, due to its specific structural features and unique cohesion of wording, always seems fresh and new for all readers; it is like a prism with a reflection toward the readers with any approaches, and in a word, it is an always-awake reflection of human’s spirit evolution. What Hadez prioritize most is his poetry with all its requirements, facilities, and obsessions. His utmost zest for poetry alongside his expertise in the styles and aesthetics, has elevated his poetry to the level of a miracle. The evidence for such a claim is the poetic points can be taken out even after seven hundred years. However, aesthetic points of Hafez’ poetry have not been dealt with properly.  This study, through content analysis of the verse “Tell the impatient to feel sorrow for himself sympathize that who has spread a net what will do” based on the Russian structuralism, found that although according to formalism, the form is at the center of attention, it can be said the style of narration plays a significant role in conveying the meaning.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hafez
  • Russian Formalism
  • Aestheticism
  • Form
  • Content