تأثیر آموزش مهارت حل مسئله تریز بر تفکر خلاق و انتقادی دانش‌آموزان دوره دوم ابتدایی

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه فرهنگیان

2 معاون آموزشی مدیریت پردیس های استان تهران

3 معلم

چکیده

پژوهش ‌حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش مهارت حل‌ مسأله تریز بر تفکرخلاق و تفکر انتقادی دانش‌آموزان انجام شد. جامعه آماری این پژوهش دانش‌آموزان دختر پایه ششم دوره ابتدایی منطقه 5 شهر تهران به تعداد 3958 نفر بودند. حجم نمونه با استفاده از جدول کوهن تعداد 60 نفر تعیین گردید و به روش نمونه‌گیری تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. روش پژوهشی نیمه‌آزمایشی به صورت پیش‌آزمون – پس‌آزمون با گروه کنترل استفاده نمودند. ابزار اندازه‌گیری شامل آزمون تفکر خلاق تورنس(1974) و پرسشنامه استاندارد تفکر انتقادی رابرت انیس(1961) بود. گروه آزمایش به تعداد شش جلسه یک ساعته تحت مداخله آموزش مهارت حل مسأله ابداعی (تریز) قرار گرفت. پس از اتمام مداخله هر دو گروه مجدداً با استفاده از آزمون تفکر انتقادی رابرت انیس و آزمون تفکر خلاق تورنس پس‌آزمون شدند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل تحلیل کواریانس چند متغیره با استفاده از نرم‌افزار اس ‌پی اس اس انجام شد. یافته‌های شان داد بین گروه آزمایش و گروه کنترل تفاوت معنادار وجود دارد و بین تمامی ابعاد تفکر انتقادی (درک معنای یک عبارت، تشخیص ابهام در نحوه استدلال، نتیجه‌گیری منطقی و درک هماهنگی، نتیجه‌گیری موجه، پیروی از یک اصل و قاعده یا قانون، صحت و مقبول بودن منابع و مآخذ یک ادعا) و ابعاد تفکر خلاق (ابتکار، بسط، سیالی و انعطاف‌پذیری) تفاوت وجود دارد. میانگین نمرات تفکر انتقادی و تفکر خلاق درگروه آزمایش به طور معنی‌داری نسبت به گروه کنترل افزایش پیدا کرده بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of TRIZ Problem Solving Skills on Creative and Critical Thinking skills of the Elementary Students in District 5 of Tehran, Iran

نویسندگان [English]

  • akram safari 1
  • maryam naderi 2
  • shahla gheshlaghi 3
1 Lecturer at Farhangian University
2 Deputy Director of Campus Management in Tehran Province
3 teacher
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effect of teaching TRIZ problem solving skills on students' Creative thinking and critical thinking. The statistical population of this study was 3958 female students in the sixth grade of elementary school in the 5th district of Tehran. The sample size was determined using Cohen's table of 60 people and they were divided into experimental and control groups by random sampling. A quasi-experimental research method as pretest-posttest with a control group was used. The measurement tool consisted of Torrance (1974) Creative Thinking Test and Critical Thinking Questionnaire (Robert Ennis, 1961). The experimental group underwent six one-hour sessions of innovative problem-solving skills training (TRIZ). At the end of the intervention, both groups were retested using the Robert Ennis Critical Thinking Test and the Torrance Creative Thinking Test. Data analysis was performed using descriptive statistics and multivariate covariance analysis through SPSS. The findings showed that there was a significant difference between the experimental group and control group and also there is a difference between all dimensions of critical thinking (understanding the meaning of a phrase, identifying the ambiguity in the way of reasoning, logical conclusion, understanding the coordination, justified conclusion, adherence to a rule or principle, the validity and acceptability of the sources of a claim) and the dimensions of creative thinking (ingenuity, expansion, fluidity, and flexibility). The mean score of critical thinking and creative thinking in the experimental group was significantly higher than that of the control group. Therefore, the results indicate that the teaching the problem solving skills by TRIZ affects creative thinking and critical thinking.

کلیدواژه‌ها [English]

  • TRIZ Problem Solving
  • Creative Thinking
  • Critical Thinking
  • Students