TY - JOUR ID - 883 TI - گشتاری درتاثرات جامی از حافظ JO - پویش در آموزش علوم انسانی JA - HUMAN LA - fa SN - AU - فرنیا, ناصر AD - عضوهیات علمی Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 5 IS - 15 SP - 58 EP - 70 KW - "تاثرات" KW - "جامی" KW - "غزل" KW - "حافظ" DO - N2 - چکیده: جامی ازشعرا وعرفای برجسته ایران درقرن نهم هجری است که آثارارزنده ای به نظم ونثرازوی برجای مانده است ودراین راستا کم وبیش از آثارمتقدمان خودچون سعدی،نظامی،عراقی و به ویژه حافظ وبخصوص درتهکمات تاثیر پذیرفته است. تهکُّم در لغت به معنی ریشخند است و در اصطلاح علم بدیع، نوعی طنز و انتقاد شدید است که در ظاهر کسی را می‌ستایند امّا در باطن، منظور تحقیر و توبیخ آن شخص می‌باشد. در دیوان اغلب شاعران تهکُم دیده می‌شود امّا به جرأت می‌توان گفت که تا حالا هیچ‌کس به استادی حافظ، از این صنعت ادبی برای کوبیدن مخالفان خود بهره نبرده است و هیچ کس نیز به استادی جامی در تقلید و به کارگیری این آرایه‌ی ادبی مبتنی بر سبک و سیاق حافظ، عمل ننموده است .حافظ از تهکّم برای کوبیدن مخالفان فکری و حکومتی خود و رواج افکار ملامتی و جامی نیز با همه‌ی حشمت و جاهش در نزد سلطان حسین بایقرا و وزیر دانشمندش، امیر علی شیر نوایی از آرایه‌ی تهکُّم برای بیان حقایق و کوبیدن زاهدان ریایی و رواج افکار نقشبندیه بهره برده است. در این تحقیق ضمن بیان دیدگاه‌های برخی از محققّان در مورد مشرب فکری حافظ و جامی، چهار مضمون مشترک در تهکّمات آن‌ها با عناوین اوّل بی فایدگی زهد خشک و دوّم ریاکاری و منافق بودن اکثر واعظان و زهّاد، سوّم، فریفته شدن زُهّاد به طاعات و عبادات خویش و ندیدن عیوبشان و چهارم ترجیح رندی بر زهد و صوفگیری ذکر گردیده است. کلید واژه: تاثرات ـ جامی -غزل ـ حافظ UR - https://humanities.cfu.ac.ir/article_883.html L1 - https://humanities.cfu.ac.ir/article_883_1d05b0a629ba052aac6026c96a685b54.pdf ER -